Αν και Χιώτης στην καταγωγή, ο Ψυχάρης επισκέφθηκε για πρώτη φορά το νησί σε μεγάλη ηλικία. Αυτή η πρώτη επίσκεψη, που πραγματοποιήθηκε το 1886, ήταν καθοριστική, αφού η Χίος αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το έργο του ΄΄Το ταξίδι μου΄΄΄, το πρώτο βιβλίο γραμμένο στη δημοτική γλώσσα. Μέσα σε αυτό το πρωτότυπο οδοιπορικό, ο Ψυχάρης μιλά για τη γλώσσα του λαού και τη διάλεκτο του κάθε χωριού που ζωντανεύει στις σελίδες του. Για το Πυργί της Χίου γράφει ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερο σχολείο για ένα γλωσσολόγο. Στις ίδιες σελίδες, αναφέρει πως ακούγοντας τους ντόπιους στα διάφορα χωριά, έβλεπε κι άκουγε τον ΄Ομηρο ζωντανό.